Ayurveda betekent letterlijk de kennis van het leven.

• Ayur = leven
• Veda = kennis

Ayurveda komt uit de Indiase veda’s (oudste Hindoe geschriften) van 5000 jaar oud. Ondanks dat het heel oud is werkt het nog steeds voor iedereen. Ayurveda is opgebouwd uit de 5 elementen van de natuur en omdat de mens een onderdeel is van de natuur is de mens dus ook opgebouwd uit de 5 elementen. Doordat Ayurveda het biologische ritme van de natuur volgt en dus die van jou ook, kun je kijken naar wat er goed is voor jouw unieke blueprint, ofwel je unieke geboorte constitutie, om je goed in balans te voelen. Je blauwdruk, je DNA verandert nooit en draag je dus je hele leven bij je.

Wij bestaan eigenlijk uit materie en bewustzijn waar energie in zit. Maar energie zonder bewustzijn is doelloos en bewustzijn zonder energie kan niets. Hieruit ontlenen wij onze vorm. En zonder energie zouden we niet kunnen handelen. Samen zijn ze één. In staat tot actie, beweging en creatie.

Binnen de Ayurveda noemen we dit Purusha (Pusharta) en Prakriti.

Pur betekent stad
Sharta betekent wonen, bestaan, leven.

Purusha is puur bewustzijn wat leeft in de stad van de zintuigen. Je lichaam is jouw huis met zintuigen. Deze zintuigen zijn horen, voelen, zien, proeven en ruiken. Purusha is de ultieme waarheid en de ultieme genezende kracht, de ultieme verlichting. Purusha is energie en neemt niet deel aan de schepping. Het is puur bewustzijn.

Prakruti is de natuur. Het creëert en manifesteert. Het heeft en geeft vorm en kleur. Het is bewustzijn met een keuze, de Goddelijke wil.

Het universum is het kind geboren uit de baarmoeder van prakruti, de goddelijke moeder. Prakruti schept alle vormen in het universum. Parusha is de getuige van deze creatie.

De natuur kan niet bestaan zonder energie, maar energie kan wel bestaan zonder natuur. Ofwel prakruti kan niet leven zonder parusha, maar parusha kan wel bestaan zonder prakruti. Er is geen materie zonder energie. Samen wordt dit in de Ayurveda Brahman genoemd, het ongemanifesteerde. Prakruti is degene die manifesteert, niet parusha.

Parusha en prakruti samen vormen de schepping, waarbij de eerste uitdrukking van de schepping Mahad is. Dit is zelfbewustzijn en is pure intelligentie. Mahad zet alles op zijn plaats. Iedere cel krijgt een eigen unieke functie en plek, waardoor spiercellen weten dat ze eiwitten nodig hebben. Botcellen hebben calcium, magnesium, zink en andere mineralen nodig. Tussen de cellen is er communicatie wat de stroom van intelligentie is. De stroom van intelligentie wordt Prana genoemd, levenskracht of dynamus binnen de homeopathie. Mahad is pure intelligentie.

Van Mahad komt Ahamkara en dat geeft het gevoel van ik ben. I is het middelpunt en als er een middelpunt is is er een straal en daardoor een omtrek. Een omtrek geeft een grens aan en hierdoor heeft ons bewustzijn een grens. Doordat we in ons lichaam leven zitten we in een omhulling van het bewustzijn. We zijn hierdoor maar een deel van purusha die de algehele universele bewustzijn vertegenwoordigt.

Doordat er een omtrek is is er ook een centrum. Jij bent het centrum en hebt een bepaald kader waarin je leeft en waarin je je bewustzijn leeft. Op het moment dat je je identificeert met een object, of om mee te beginnen je lichaam is daar de geboorte van het ik, de geboorte van ahamkara. De ik-vormer. Ahamkara is het proces van identificatie van eerdere opgebouwde ervaring. Je maakt iets mee wat ervaring geeft. Bij de volgende ervaring herinner je je eerdere beleving en kan je hierop reageren. Je hebt je ermee geïdentificeerd, anders kan je het je niet herinneren.

Op het moment dat ‘ik’ wordt gevormd, wat een centrum is dat in het bewustzijn wordt gecreëerd, wordt de creatieve intelligentie (Mahad) Buddhi, wat het redeneervermogen, intellect, individueel bewustzijn is. Mahad is het universele principe, Buddhi is het individuele principe.

Bewustzijn valt door de pulsatie van kosmische prana uit een in drie universele kwaliteiten (guna’s). Sattva, rajas en tamas.

Sattva is de pure essentie van licht. Met sattva handel je in juiste actie en heeft een spiritueel doel. Op universeel niveau is sattva een uitgestrekte heldere ruimte. Op individueel niveau is satva perceptie, het proces van waarneming wat aandacht wordt.

Rajas is het principe van beweging en verandering. Rajas is atmosfeer.

Tamas is inert, duisternis en verwarring. Tamas is een stabiele substantie.

Sattva, rajas en tamas beinvloeden ons in onze geest en in ons lichaam.

Sattva is potentiele energie, rajas is kinetische energie en tamas representeert traagheid. Het is inert, maar zonder tamas is er geen ervaring. Sattva is de observeerder, rajas de observatie en tamas is het object wat geobserveerd wordt. Sattva is creatief, rajas houdt vol en tamas is destructief.

Attentie is de combinatie van sattva met een vleug van rajas. Door rajas wordt bewustzijn materie. Je ontwaakt door sattva, door rajas wordt je agenda ingevuld en tamas zorgt ervoor dat je weer wilt gaan slapen.

Alle drie de universele eigenschappen hebben we dus nodig voor onze geest en ons lichaam.

De 5 zintuigen, horen, voelen, zien, proeven en ruiken, komen voort uit sattva. Ook de vijf vermogens tot acties die we doen komen voort uit sattva zoals spraak, pakken, lopen, voortplanting en verwijdering. De mind heeft het vermogen van cognitie en actie en komt ook voort uit sattva. Maar zonder rajas komen ze niet tot uiting.

Uit tamas worden de 5 elementen geboren; ether, lucht, vuur, water en aarde, maar bevatten alle drie de gunas (sattva, rajas en tamas). Het element aarde is tamas, water is tamas en sattva, omdat het zijn eigen niveau zoekt, maar is transparant en daardoor sattva. Vuur is intens rajas en sattva. Lucht is rajas, maar ook sattva en ether is puur sattva.

Deze kennis kunnen we in ons dagelijks leven gebruiken. Wij als mens zijn opgebouwd uit de elementen in de vorm van dosha’s. Elk mens is uniek omdat de onderlinge verhoudingen van de dosha’s bij iedereen verschillend zijn. De drie dosha’s zijn vata, pitta en kapha. Je eigen geboorteconstitutie wordt prakruti genoemd, je ware natuur en geeft aan welke karakter eigenschappen bij je horen zowel op lichamelijk als mentaal emotioneel gebied. Ook kun je je voeding aanpassen naar aanleiding van je constitutie. Dit houd je gezond en in balans. Wat voor de één goed is kan voor een ander juist het tegenovergestelde zijn. Ook al is het ogenschijnlijk gewoon gezonde voeding. Ook weet je welke aandoeningen eerder op de loer liggen en waar je dus rekening mee kan houden om deze klachten te voorkomen. Toch verander je elke dag een beetje en ben je eigenlijk weg van je ware natuur. Dit noemen we Vikruti.

Mocht je weten dat je overwegend een Vata persoon bent en je bent uit balans, dan kan je soms heel chaotisch zijn. Je gedachten gaan alle kanten op. Waarschijnlijk ben je lang en tenger gebouwd. De belangrijkste eigenschap van Vata is droog. Een droge huid komt dan ook vaak voor, maar ook je haar is vaak dun en droog. Je hebt geen goede doorbloeding, waardoor je vaak last kunt hebben van koude handen en voeten. Je bent erg beweeglijk en stil zitten is een uitdaging voor je. Mocht je dit dan toch af en toe moeten doen, dan bewegen je voeten vaak of tik je de hele tijd met je pen. Je bent erg actief, energiek en houdt van snelheid, maar je bent ook snel uitgeput. Het zenuwstelsel bij een Vata persoon kan erg gevoelig zijn. De beweeglijkheid komt ook terug in je aanpassingsgedrag. Je kunt met alle winden meewaaien en je hebt daar dan ook geen moeite mee. Je bent veranderlijk! Routine is een sleur, waardoor je huis vaak rommelig kan zijn. Omdat je hoofd vol met gedachten zitten kun je vaak te laat komen of ze gewoon helemaal vergeten. Je zit in je eigen wereldje. Vata personen zijn snel uit balans wat ook angst met zich mee kan brengen. Je maakt je snel zorgen over dingen. Lichamelijk kun je snel last hebben van obstipatie of een opgeblazen buik. Gebruik dan kruiden als komijn, venkel en koriander. Dit helpt de voeding beter te verteren. Eet in rust en op gezette tijden. Vata bestaat uit de elementen ether en lucht.

Een Pitta persoon is vaak vurig. De elementen zijn dan ook vuur en water. Een pitta persoon heeft een gemiddelde lichaamsbouw en doordringende ogen waar vuur in zit. Ogen zijn bij een pitta persoon vaak gevoelig en veel pitta personen hebben minder goede ogen. De huid van een pitta persoon is licht met een roodachtige tint. Blozen hoort bij pitta. Roodharige mensen horen per definitie bij de pitta’s. Je houdt van competitie en je negeert vaak je grenzen. Je uithoudingsvermogen is gemiddeld, maar je gaat gewoon door waardoor je uitgeput raakt. Een pitta uit balans heeft vaak last van huiduitslag. De spijsvertering van een pitta is vaak snel en je eet veel. Het is door de hitte van pitta dan ook snel verbrandt. Je spijsvertering is heel sterk, maar mis je een maaltijd dan kun je snel geïrriteerd raken. Meestal hebben pitta’s een stabiel gewicht. Je kunt makkelijk aankomen, maar ook snel weer afvallen. Doordat je veel met je hoofd bezig bent kunnen pitta’s soms moeilijk in slaap vallen. Mocht je nog werk hebben dan zou het een idee zijn om toch ’s avonds te stoppen en in de ochtend eerder op te staan. Je hoofd is dan leeg en je werkt dan efficiënter. Iets wat toch ook bij pitta past, efficiëntie. Je bent een goede planner en je kunt goed ideeën omzetten in projecten. Je leeft meer vanuit je hoofd dan vanuit je hart. Je kunt een scherpe tong hebben in je uitspraken en hebt een duidelijke mening die je dan ook graag bevestigd wilt hebben. Je focus is hoog en hebt een sterke drive. Verslavende middelen kun je gemakkelijker inzetten om je doelen te halen. Toch is regelmaat belangrijk voor je omdat je het lastig vindt om de controle los te laten. Pitta’s zijn vaak goede leiders, wetenschapper, psychologen, advocaten, politici, maar ook werken ze graag bij de politie of het leger. Als je uit balans bent kun je snel geirriteerd raken en kwetsend zijn naar anderen. Ontstekingen liggen eerder op de loer bij een Pitta en ook maagzuur is een pitta probleem, omdat dit brandend is. De ontlasting kan dun zijn. Verkoeling is voor Pitta belangrijk. Drink geen koffie, alcohol of eet geen pittig eten. Muntthee en aloë vera sap zijn goede verkoelers. Bikram yoga of een sauna is voor een pitta uit balans geen goed idee. Blijf uit de brandende zon en kies voor yoganidra.

Het element aarde hoort bij Kapha. Down to earth. De moeder types, verzorgend. Kapha personen zijn vaak iets kleiner en zijn stevig gebouwd. De huid is vaak dikker en wat olieachtig zonder veel problemen. Sporten zou goed zijn voor een kapha, maar hier houden veel kapha’s niet van. Ze zijn liever lui dan moe. Toch hebben kapha personen de beste uithoudingsvermogen. Eten is een hobby, maar de spijsvertering is langzaam, doch constant. Een Kapha persoon kan makkelijk een maaltijd overslaan zonder hier last van te hebben al zullen ze dit niet zo snel doen. Zoetigheid is favoriet en wordt vaak ingezet om emoties weg te eten. Aankomen gaat het makkelijkst bij een Kapha persoon en hebben daarom vaak overgewicht. Daarnaast houden kapha personen erg van slapen en kunnen dit dan ook overal! Ze slapen het liefst lang en opstaan is dan ook een ding. Een kapha persoon is het meest emotioneel, sentimenteel, maar ook het meest romantisch. Alhoewel alles trager gaat, zoals het leren hebben Kapha personen een geheugen als een olifant. Je bent gehecht aan familie en hebt moeite met nieuwe mensen. Confrontaties ga je liever uit de weg. Je hebt gewoonweg moeite met verandering. Je blijft het liefst bij het oude. Om een Kapha in balans te krijgen zal vaak het tegengestelde nodig zijn. Ga sporten, vroeg opstaan en een sauna zou helpen.

Precies dat tegengestelde is waar Ayurveda om bekend staat. Het balanceert met tegenstellingen. Is je pitta te hoog, dan ga je verkoelen met aloë vera of muntthee. Ben je warrig in je hoofd zoals een vata, breng dan meer structuur aan. Gebruik warme voedende maaltijden met extra ghee. Verwarmende kruiden zoals gember, kaneel, komijn of kurkuma zijn goed. Koude of rauwe voeding brengt een vata meer uit balans.

Het leren leven met je unieke geboorte constitutie is een hele uitdaging, maar het doel is een goede balans waarin je meer energie voelt. Ieder persoon is anders en daarom is het belangrijk om te kijken welk individu wat nodig heeft. Hierbij zijn seizoenen belangrijk, maar ook de omstandigheden waarin je leeft. Al verander je één klein ding dan kan dat je leven al heel positief beïnvloeden!